Skip to main content
Podział majątku wspólnego małżonków po ogłoszeniu upadłości przez jednego z nich

Podział majątku wspólnego małżonków po ogłoszeniu upadłości przez jednego z nich

Zgodnie z art. 124 ust. 1 p.u., z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, o której mowa w art. 53 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682). Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.

O wpływie ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez jednego z małżonków na stosunki majątkowe małżeńskie pisałam już na blogu. Niemniej warto ponownie poruszyć ten temat a to w związku z postanowieniem wydanym przez Sąd Najwyższy w sprawie V CSK 615/17 w dniu 9 listopada 2018 r. (http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/V%20CSK%20615-17-1.pdf). Zgodnie z orzeczeniem, Sąd Najwyższy dopuścił możliwość przeprowadzenia postępowania działowego (o podział majątku wspólnego) po ogłoszeniu upadłości, jednak pod pewnymi warunkami.

Dopuszczalność podziału majątku wspólnego małżonków – stan faktyczny

Małżonka upadłego wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego jej oraz jej byłego męża. Sąd pierwszej instancji  umorzył postępowanie w sprawie, gdyż ustalił, że wobec małżonka wnioskodawczyni, prowadzącego działalność gospodarczą została ogłoszona upadłość. Powołując się na art. 124 ust. 1 i 3 p.u. sąd uznał, że przepis ten dotyczy także takich sytuacji, w których doszło do ogłoszenia upadłości jednego z byłych małżonków przed podziałem majątku wspólnego. Stąd, podział majątku wspólnego, w ocenie sądu jest niedopuszczalny.

Na powyższe postanowienie, wnioskodawczyni złożyła zażalenie. Niestety sąd drugiej instancji podzielił stanowisko, że art. 124 pr. upadł. dotyczy nie tylko sytuacji, w której ogłoszono upadłość jednego z małżonków w trakcie trwania małżeństwa, ale ma on zastosowanie również do majątku wspólnego byłych małżonków przed dokonaniem jego podziału. Co więcej, sąd drugiej instancji wprost wskazał, że rozwiązanie małżeństwa stron przez rozwód na kilka lat przed ogłoszeniem upadłości nie zmieniało tego, że strony posiadają w dalszym ciągu majątek wspólny, którego podział nie został jeszcze dokonany. Postanowienie sądu okręgowego zaskarżyła skargą kasacyjną wnioskodawczyni, zarzucając naruszenie art. 124 ust. 1 pr. upadł.

Podział majątku wspólnego jest dopuszczalny ale pod pewnymi warunkami.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że przepis art. 124 ust. 1 p. u. składa się z dwóch zdań, które łącznie określają konsekwencje ogłoszenia upadłości jednego z małżonków. Do konsekwencji tych należy – w każdym przypadku – powstanie ustroju przymusowej rozdzielności majątkowej (art. 53 § 1 k.r.o.), a także, jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, wejście majątku wspólnego do masy upadłości i niedopuszczalność jego podziału. Tym samym, zdaniem Sądu Najwyższego, przepis ten nie ma zastosowania w sytuacjach            w których w chwili ogłoszenia upadłości – w związku z uprzednim ustaniem małżeństwa – nie istnieje już i nie może istnieć między byłymi małżonkami jakikolwiek – umowny lub ustawowy – ustrój majątkowy małżeński.

Odmienna interpretacja tego przepisu, prowadziłaby do reaktywacji majątku wspólnego     w sytuacji ogłoszenia upadłości jednego z byłych małżonków, którzy pozostawali w czasie trwania małżeństwa w ustroju wspólności majątkowe. Dalszymi konsekwencjami błędnej interpretacji byłoby wejścia tego majątku do masy upadłości i objęcia zakazem podziału.

Oczywiście, podział majątku wspólnego po ogłoszeniu upadłości przez jednego z małżonków będzie możliwy pod pewnymi warunkami. O warunkach tych mówi art. 125 ust. 1 i 3 p.u. Z przepisu tego wynika, że jeżeli rozdzielność majątkowa powstała m.in. w wyniku rozwodu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jest ona bezskuteczna wobec masy upadłości, chyba że pozew został złożony co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. A contrario, jeżeli przesłanki tego przepisu nie są spełnione, wyjście ze wspólności majątkowej m.in. w konsekwencji np. rozwodu, jest skuteczne wobec masy upadłości. Więc do masy upadłości nie wejdą wszystkie przedmioty, które były objęte wspólnością majątkową małżonków, lecz tylko majątek upadłego (art. 62 pr. upadł.), w tym – jeżeli nie dokonano jeszcze podziału majątku po ustaniu wspólności – jego udział w przedmiotach majątkowych wchodzących uprzednio w skład majątku wspólnego. Nie ma także przeszkód do wszczęcia postępowania sądowego o podział majątku po ustaniu wspólności ustawowej.

 

Wszelkie materiały zamieszczone na stronie kancelariawroblewska.pl zamieszczane są tylko w celu informacyjnym. Nie należy ich traktować jako porady prawnej, tym samym nie ponosimy odpowiedzialności za żadne stwierdzenie zawarte w treści niniejszej strony.

Na stronie kancelariawroblewska.pl zamieszczane są informacje prawne w brzmieniu przepisów z dnia ich publikacji. W przypadku zmiany przepisów, treści opublikowanych już materiałów nie są uaktualnianie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *